กระทิงแดง สปิริต : ข้าวอินทรีย์ วิถีคนไทย (จ.นครศรีธรรมราช)

                “1คน 1แปลง 1ไร่ เพื่อคนที่เรารัก” คำจำกัดความเกี่ยวกับการปลูกข้าวอินทรีย์ของ ป้าบุญเรือน ทองจำรัส ทำให้เราคิดถึงกลุ่มข้าวอินทรีย์ครบวงจร ชุมชนบ้านยางยวน จ.นครศรีธรรมราช ที่โครงการกระทิงแดง สปิริต พาอาสาสมัครไปร่วมลงแรงเรียนรู้ผ่านกิจกรรม “ข้าวอินทรีย์ วิถีคนไทย” เมื่อวันที่ 26-27 เมษายน 2557 ที่ผ่านมา

                อาสาสมัครกระทิงแดง สปิริต ออกเดินทางจากกรุงเทพมหานครตลอดคืนวันศุกร์ที่ 25 เม.ย. 57 ถึงบ้านยางยวน ต.ดอนตรอ อ.เฉลิมพระเกียรติ จ.นครศรีธรรมราช ในช่วงเช้าวันเสาร์ที่ 26 เม.ย. 57 เราเริ่มกิจกรรมกันด้วยการเรียนรู้พันธุ์ข้าวพื้นบ้านภาคใต้ เรียนรู้วัฒนธรรมข้าวอินทรีย์ การใช้แกระซึ่งเป็นเครื่องมือในการเกี่ยวข้าวของภาคใต้ หลังจากนั้นอาสาสมัครจึงเข้าฐานการเรียนรู้ต่างๆ อาทิ การคัดเมล็ดพันธุ์ข้าวหอมนิลและข้าวปทุมธานี เพื่อให้อาสาสมัครเข้าใจถึงพันธุ์ข้าวพื้นบ้านของภาคใต้ว่ามีลักษณะอย่างไร การตำข้าว สีข้าวด้วยเครื่องมือจากภูมิปัญญาชาวบ้าน การทำน้ำหมักชีวภาพฮอร์โมนจากหอยเชอร์รี่และปุ๋ยหมักอะตอมมิคนาโน ทำให้อาสารู้ว่าวิถีวัฒนธรรมการผลิตข้าวอินทรีย์แบบครบวงจรของชาวนาภาคใต้เป็นอย่างไร ตลอดจนการนำข้าวมาใช้ประโยชน์ในการแปรรูป เช่น การทำสบู่จากข้าว ทำน้ำข้าวกล้องงอก และการทำขนมทองม้วนจากจมูกข้าว กิจกรรมการเรียนรู้นี้ช่วยส่งเสริมและเพิ่มมูลค่าของข้าวอินทรีย์ให้มากขึ้น พร้อมทั้งได้สัมผัสวิถีชีวิตของชาวนาผู้ปลูกข้าวอินทรีย์ภาคใต้อีกด้วย

                ในช่วงเย็นก่อนแสงแดดจะลับขอบฟ้า ชุมชนบ้านยางยวนเรียกช่วงนี้ว่า “มุ้งมิ้ง” อาสาสมัครบางส่วนได้เข้าร่วมพิธีแรกเก็บข้าว อันเป็นพิธีกรรมที่แสดงถึงความอ่อนน้อมต่อข้าวและเป็นการขอขมาแม่โพสพ ขอให้ได้ผลผลิตที่ดี ขอให้แม่โพสพคุ้มครองป้องภัยอย่าให้เกิดอันตรายใดๆ ขึ้นระหว่างทำการเก็บเกี่ยวข้าว จากนั้นนำข้าวที่เก็บได้ ไปใช้ในพิธีการทำขวัญข้าวในช่วงเช้าวันถัดไป

                กิจกรรมวันที่สอง หลังจากทำพิธีขวัญข้าวเสร็จ อาสาได้ลงแรงเรียนรู้การเก็บข้าวด้วยแกระทีละรวงข้าว การผูกเรียงข้าวให้เป็นมัดๆ หลังจากนั้นนำเรียงข้าวไปนวดด้วยการใช้เท้าขยี้ ที่ชาวบ้านเรียกว่า การยีข้าว แล้วนำข้าวเปลือกที่หลุดจากซังรวงไปตากในโรงตากข้าวพลังงานแสงอาทิตย์ ตลอดการทำกิจกรรมอาสาสมัครต้องทำงานแข่งกับเวลา เพื่อต่อสู้กับอากาศที่ทวีความร้อนและความอบอ้าวมากขึ้น และจากกิจกรรมนี้ทำให้พวกเขารู้ว่ากว่าจะได้ข้าวมาแต่ละเม็ดมันเหนื่อยยากเพียงใด

                ตลอด 2 วันที่ผ่านมา ทำให้อาสาสมัครกระทิงแดง สปิริต รู้ถึงคุณค่าและความสำคัญของข้าวอินทรีย์เพิ่มมากขึ้น ถึงแม้จะนำความรู้ที่ได้ไปปรับใช้กับชีวิตไม่ได้มากนัก แต่อย่างน้อยปรัชญาบางข้อของป้าบุญเรือนที่ว่า “การปลูกข้าวเพื่อสุขภาพ ปลูกข้าวเป็นยา เราเริ่มจากตัวเรา โดยการหันกลับมารักตัวเองและคนในครอบครัว เพราะอยากให้ทุกคนสุขภาพดีขึ้น ป้าจึงกินข้าวที่เป็นยารักษา ไม่ใช่ยาพิษ พอร่างกายเราแข็งแรง เราก็อยากให้คนที่เรารักรอบข้างแข็งแรงขึ้นด้วย” ทำให้พวกเรารักตัวเองและใส่ใจสุขภาพตัวเองมากยิ่งขึ้น บางคนอาจปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตหรือวิธีการกินไม่ได้มาก แต่การนำความรู้ที่ได้ไปบอกต่อกับคนรอบข้าง นั่นถือเป็นแนวทางที่ช่วยให้ ข้าวอินทรีย์ เป็นวิถีที่ยั่งยืนของคนไทยต่อไป